Stadt: Vitoria-Gasteiz, Spanien

Beginn: 2014-05-22

Ende: 2014-05-23

URL: http://www.historiacontemporanea.ehu.es/s0021-ginvphom/es

Congreso Internacional:
Himnos y canciones: símbolos de identidad colectiva en perspectiva comparada

Vitoria-Gasteiz, 22-23 de mayo de 2014

Universidad del País Vasco / Euskal Herriko Unibertsitatea
Departamento de Historia Contemporánea

Universidad del País Vasco/Euskal Herriko Unibersitatea
Salón de grados, Facultad de Letras
Paseo de la Universidad
Campus de Vitoria-Gasteiz

La investigación sobre los símbolos como elementos de identidad colectiva se ha ido abriendo paso en los últimos años dentro del campo de la historia de los nacionalismos, aportando interesantes perspectivas. Los himnos nacionales, que son considerados como símbolos de representación colectiva de primer rango, así como cánticos a la nación o canciones portadoras de una especial carga simbólica, han acaparado hasta la fecha un interés menor por parte de la historiografía.

El congreso reune a investigadoras e investigadores del campo interdisciplinario de los estudios culturales que trabajan sobre himnos y canciones desde la perspectiva de su función como símbolo de identidad, tratando al respecto tanto himnos nacionales oficiales, como canciones y cánticos establecidos a un nivel infranacional o de identidad fraccionada dentro de un ámbito geográfico concreto.

Como enfoques, a modo de bloques temáticos del congreso, se prestará un especial interés al análisis de las siguientes cuestiones.

Gestación y socialización: En este bloque se considerarán sobre todo cuestiones como las circunstancias por las que un canto o melodía llega a cristalizar como símbolo de representación. En este sentido también se contemplará la rivalidad entre diversas opciones existentes en el proceso de gestación y establecimiento de un himno determinado, o la circunstancia de que determinadas melodías llegan a ser símbolo de identidad de colectivos diferentes.

Persistencia y mutaciones: Dentro de este apartado se contemplarán aspectos como la capacidad de adaptación y de resistencia a alteraciones del contenido de himnos y cantos, especialmente en vistas de cambios sociopolíticos fundamentales como son el establecimiento de un nuevo régimen político o cambios sustanciales en el contexto internacional.

Conflictividad: Himnos y canciones pueden ser motivo de conflictos originados tanto por razones externas como son las rivalidades preexistentes entre diversos colectivos, como por su letra, al contener mensajes explícitos establecidos en un determinado contexto histórico. Asimismo son motivo de conflicto las pugnas de diferentes comunidades de memoria por un símbolo determinado.

La asistencia al congreso es gratuita.

Para la obtención de un certificado de asistencia será necesaria la inscripción de los interesados en la mañana del primer día. Dichos certificados se expedirán a continuación de la clausura del congreso.

PROGRAMA

Jueves, 22 de mayo
Salón de grados, Facultad de Letras, Paseo de la Universidad, Campus de Vitoria-Gasteiz

09:30 Bienvenida y apertura del congreso: Santiago de Pablo (Universidad del País Vasco UPV/EHU)

09:45 Michael E. Geisler (Middlebury College, VT): A Song and a Prayer? National Anthems and the Toolbox of “Secular Religion” (con traducción simultánea al castellano)

10:30 Debate

11:00-11:30 Coffee break

11:30-13:30 Mesa 1: Gestación

Nicolás Ruiz Descamps: Música y nacionalismo vasco a principios del siglo XX.

Egoitz Alcaraz (Universidad del País Vasco UPV/EHU): La música de nuestros padres o los padres de nuestra música.

Pedro Ordóñez Eslava (Fondation Maison des Sciences de l’Homme, Paris), Antonia María Mora Luna (Universidad de Granada / Université Paris IV-Sorbonne): Del Cara al Sol y otros himnos nacionales. Música y palabras para adiestrar conciencias.

Alberto Carrillo-Linares (Universidad de Sevilla): Acordes antifranquistas e identidad colectiva.

Chair: Leyre Arrieta (Universidad de Deusto)

11:30-13:30 Mesa 2: Emergence

Josephine Hoegaerts (University of Leuven): Adopt, adapt, improve? The appropriation of European national anthems in the making of the Belgian nation-state, 1830-1914.

Femi Abiodun (Kwara State University, Malete, Nigeria): The National Anthem of Nigeria: Whose identity?

Martin Baxmeyer (Universität Münster): ¡A las barricadas, hijos del pueblo! Two Libertarian Hymns as Concretion of the heterogeneous Revolutionary Cultural Utopia of Spanish Anarchism.

Chair: Carlos Collado Seidel (Universtiät Marburg / Universidad del País Vasco UPV/EHU)

13:30-15:30 Almuerzo

15:30-18:00 Mesa 3: Socialización

Virginia López de Maturana, Guillermo Marín Casado (Universidad del País Vasco UPV/EHU): Tres himnos para un régimen. La lucha simbólica entre carlismo y Falange en Vitoria durante el primer franquismo (1936-1956).

Desirée García Gil (Universidad Complutense de Madrid), Consuelo Pérez Colodrero (Universidad Internacional de La Rioja): «Margaritas y Flechas, cantad por la unidad entre los hombres y entre las tierras de España». Una aproximación al Cancionero de la Sección Femenina del Frente de Juventudes de F.E.T. y de las J.O.N.S. (1943).

Lidia López (Universidad Autónoma de Barcelona): La utilización propagandística de los himnos en el cine de la guerra civil española.

Vicent Flor (Universitat de València): “Ofrendar nuevas glorias a España”. El himno regional valenciano y la construcción de la identidad valenciana hegemónica.

Ferran Archilés Cardona, Marta García Carrión (Universitat de València): Ofrendar glorias a España. El Himno Regional Valenciano y las pugnas por la identidad.

Chair: Coro Rubio Pobes (Universidad del País Vasco UPV/EHU)

15:30-18:00 Mesa 4: Establishment

Daniel Morat (Freie Universität Berlín): From Hit-Song to City Anthem: “Das ist die Berliner Luft” as Symbol of Collective Urban Identity in 20th Century Berlin.

Pierre Robert Cloet, Bénédicte Legué, Kerstin Martel (Université Paris-Dauphiné) : Les hymnes nationaux des pays de l’Union européenne.

Harald Flohr (Universität Bonn): The role of sports regarding national anthems: the inclusive nature of Rugby as an example.

Daniele Conversi (London School of Economics and Political Science / Universidad del País Vasco UPV/EHU): Flamenco and Canzone Napoletana: From regionalism to unitarism, from national identity to internationalization

Chair: Ludger Mees (Universidad del País Vasco UPV/EHU)

18:00-18:30 Pausa

18:30-20:00 mesa redonda: ¿Misión imposible? La gestación de himnos nacionales en regímenes democráticos. España y el País Vasco en perspectiva comparada.
Participantes: Ludger Mees (Universidad del País Vasco UPV/EHU), Walther L. Bernecker (Universität Erlangen-Nürnberg), Josep M. Solé (Universitat Autònoma de Barcelona), Carlos Collado Seidel (Universität Marburg/Universidad del País Vasco UPV/EHU); moderación: Jesús Casquete (Universidad del País Vasco UPV/EHU)

Viernes, 23 de mayo

09:00-11:00 Mesa 5: Persistencia y mutaciones

Jesús Ferrer Cayón: Una Cantata para una Exposición: L’ Inno delle Nazioni de Giuseppe Verdi/Arrigo Boito.

Marie-Angèle Orobon (Université Sorbonne Nouvelle-Paris 3): Ecos de La Marsellesa en España.

Carlos Collado Seidel (Universidad de Marburg / Universidad del País Vasco UPV/EHU): Consideraciones acerca del significado simbólico de la letra de himnos.

Juan Manuel González Sáez: El Cara al sol “pop”, la canción imposible (1974).

Chair: José Luis de la Granja (Universidad del País Vasco UPV/EHU)

09:00-11:00 Mesa 6: Persistence and change

M. J. Grant: But we can still rise now / And be the nation again”? Group song and national identity in Scotland and the (former?) United Kingdom.

Miriam Cihodariu, Lucian-Stefan Dumitrescu (University of Bucharest): Lili Marlene as a symptom for the cultural shift in war-related imaginary(ies).

Simon Nussbruch (Universität Göttingen): Music of the German Youth Movement after 1945

Amaia Lamikiz: Singing through the path to modernization: the role of Basque ‘patriotic songs’ during the cultural revival of the 1960s.

Chair: Santiago de Pablo (Universidad del País Vasco UPV/EHU)

11:00-11:30 coffee break

11:30-14:00 Mesa 7: Conflictividad

Leyre Arrieta (Universidad de Deusto): ¿Cuál es el himno de los vascos?: El nacionalismo vasco su simbología musical.

María del Mar Larraza Micheltorena, Francisco Javier Caspistegui (Universidad de Navarra): Himnos e identidad navarra.

Xabier Zabaltza (Universidad del País Vasco UPV/EHU): Gernikako Arbola, un himno huérfano.

Josune Albisu Barandiaran (Universidad del País Vasco UPV/EHU): Kanta baten istorio amaigabea: Txoria Txori.

Aritza Sáenz del Castillo (Universidad del País Vasco UPV/EHU): ¡Odio a mi patria! El Rock Radical Vasco y la irreverencia hacia la nación.

David Mota Zurdo (Universidad del País Vasco UPV/EHU): “¿Fuimos ratas en Bizkaia?”. Identidad y crítica sociopolítica en las canciones de Eskorbuto (1983-1988)

Chair: Jesús Casquete (Universidad del País Vasco UPV/EHU)

11:30-14:00 Mesa 8: Conflict

Florian Grafl (Universität Gießen): Song of hate? ‚Els Segadors‘ as a source of conflict during the radicalization of Catalan nationalism at the beginning of the 20th Century

Patrick Eser (Universität Kassel): “Voló, voló, Carrero voló. Meaning, function and change of a ritual of radical Basque nationalism”

Ojakovo, Gabriel Oghenevwarho (Kwara State University, Nigeria): Music as a Veritable Weapon for Mass Protest in Nigeria: a study of 2012 Nationwide Strike.

Fabian Brändle: Whose Land? The Career of a famous Woody Guthrie-Song

Chair: Maitane Ostolaza (Université Paris IV-Sorbonne)

14:00-14:45 Valoración final: Perspectives in the research of anthems and songs as collective symbols (con traducción simultánea al castellano)
Participantes: Carlos Collado Seidel (Universität Marburg/Universidad del País Vasco UPV/EHU), Michael Geisler (Middlebury College, VT)

Entidad organizadora:
Grupo de Investigación: El Nacionalismo Vasco en perspectiva comparada
Universidad del País Vasco / Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV/EHU)
http://www.historiacontemporanea.ehu.es/s0021-ginvphom/es
congress.anthems2014@gmail.com

Director:
Carlos Collado Seidel (Universidad de Marburg/UPV/EHU)

Secretaría científica
Virginia López de Maturana (UPV/EHU)

Comité científico
Paul Preston (London School of Economics and Political Science)
Stefanie Schüler-Springorum (Technische Universität Berlin)
Carlos Collado Seidel (Universidad de Marburg/UPV/EHU)
Maitane Ostolaza Esnal (Université Paris IV-Sorbonne)
Hanna Sonkajärvi (Instituto Universitário de Pesquisas do Rio de Janeiro)
Jesús Casquete Badallo (UPV/EHU)
Leyre Arrieta Alberdi (Universidad de Deusto-Deustuko Unibertsitatea)
Coro Rubio Pobes (UPV/EHU)

Comité organizador:
Santiago de Pablo Contreras (UPV/EHU)
José Luis de la Granja Sainz (UPV/EHU)
Ludger Mees (UPV/EHU)
Jesús Casquete Badallo (UPV/EHU)
Maitane Ostolaza Esnal (Université Paris IV-Sorbonne)
Leyre Arrieta Alberdi (Universidad de Deusto-Deustuko Unibertsitatea)
Coro Rubio Pobes (UPV/EHU)

Beitrag von: Carlos Collado Seidel

Redaktion: Christof Schöch

Verbundene Projekte / Publikationen